จากกรณีเมื่อวันที่ 24 พ.ค. 2564 สำนักข่าว CNN รายงานว่า ประธานาธิบดี อเล็กซานเดอร์ ลูคาเชนโก ผู้นำเบลารุส สั่งการให้เครื่องบินรบขึ้นประกบเครื่องบินโดยสาร สายการบินไรอันแอร์ ให้กลับมาลงจอดที่สนามบินกรุงมินสก์ ของเบลารุส เพื่อจับกุมผู้สื่อข่าวและนักกิจกรรมคนหนึ่งซึ่งเป็นฝ่ายต่อต้านรัฐบาลของตนเอง

โรมัน โปรตาเซวิช เยาวชนคนรุ่นใหม่วัย 26 ปี ผู้สื่อข่าว และนักเคลื่อนไหวทางการเมืองผู้ถูกปราบปรามจนต้องลี้ภัยอยู่ต่างแดนจากความกล้าในการวิพากษ์วิจารณ์รัฐบาลนายลูคาเชนโก ถูกจับกุมที่สนามบินกรุงมินสก์ จากเครื่องบินไรอันแอร์ เที่ยวบิน FR4978 กรีซ-ลิทัวเนีย หลังจากเครื่องถูกเครื่องบินรบ MiG-29 ซึ่งเป็นเครื่องบินขับไล่ บินประกบเพื่อสั่งให้ย้อนกลับมาลงจอดฉุกเฉิน อ้างว่าต้องสงสัยจะมีเหตุวางระเบิดบนเครื่อง

ข้อมูลจากเว็บไซต์ติดตามการบิน flightradar24.com แสดงให้เห็นว่า ในขณะที่เครื่องบินของไรอันแอร์กำลังจะเข้าสู่น่านฟ้าลิทัวเนียในไม่กี่นาทีข้างหน้า เที่ยวบินดังกล่าวได้มีการถูกบังคับให้บินวกไปลงจอดที่กรุงมินสก์ของเบลารุสนาน 7 ชั่วโมง

ก่อนที่เครื่องบินซึ่งบรรทุกผู้โดยสารและลูกเรือมาทั้งหมด 171 คน จะได้รับอนุญาตให้ขึ้นบินต่อไปยังประเทศลิทัวเนียตามเดิม โดยไม่มีนายโปรตาเซวิช

โปรตาเซวิชคือใคร? ทำไมทางการเบลารุสจึงหมายหัว?

สำนักข่าว New York Times ระบุว่า นายโปรตาเซวิช เป็นผู้ร่วมก่อตั้งและอดีตบรรณาธิการประจำสำนักข่าวออนไลน์สัญชาติโปแลนด์ Nexta บนโซเชียลมีเดียแพลตฟอร์มอย่าง Telegram ซึ่งได้รับความนิยมอย่างมากจากการนำเสนอข่าวประท้วงต่อต้านรัฐบาลนายลูคาเชนโก ผู้ถูกขนานนามว่าเป็นผู้นำเผด็จการคนสุดท้ายของยุโรป เนื่องจากรัฐบาลได้ทำการปิดกั้นการเข้าถึงอินเตอร์เน็ทและควบคุมสื่ออย่างเข้มงวด 

ด้วยความกังวลจากการจับกุมโดยรัฐบาล นายโปรตาเซวิชได้ลี้ภัยออกจากเบลารุสไปยังลิธัวเนียในปี 2019 แต่นายโปรตาเซวิชยังคงทำการวิพากษ์วิจารณ์รัฐบาลนายลูคาเชนโกมาอย่างต่อเนื่อง ทำให้เขากลายเป็นผู้ถูกกล่าวหาในคดียุยงปลุกปั่น ซึ่งมีโทษจำคุกถึง 12 ปี 

นอกจากนั้น นายโปรตาเซวิช ยังถูกกล่าวหาว่าเป็นผู้ก่อการร้ายโดยหน่วย K.G.B ซึ่งเป็นหน่วยงานความมั่นคงของเบลารุส ซึ่งมีอัตราโทษสูงถึงขั้นประหารชีวิต

ปฏิกิริยานานาชาติ

สำนักข่าว Al Jazeera รายงานว่า จากเหตุการณ์ดังกล่าว ผู้นำ 27 ชาติสมาชิกอียู เห็นพ้องในการออกมาตรการคว่ำบาตรเบลารุส ประกอบด้วย การสั่งห้ามสายการบินของเบลารุสบินผ่านน่านฟ้า หรือใช้สนามบินของประเทศสมาชิกอียูทั้ง 27 ประเทศ พร้อมยังร้องขอให้สายการบินในอียูทั้งหมดหลีกเลี่ยงการบินผ่านน่านฟ้าเบลารุส รวมทั้งเรียกร้องให้ทางการเบลารุสทำการปล่อยตัวนายโปรตาเซวิชในทันที และขอให้องค์กรการบินพลเรือนระหว่างประเทศ (ICAO) ทำการสอบสวนเกี่ยวกับการดำเนินการดังกล่าว ซึ่งเทียบเท่ากับ "การก่อการร้ายโดยรัฐ" นอกจากนั้น ยังมีมาตรการคว่ำบาตรเจ้าหน้าที่รัฐของเบลารุสที่มีส่วนเกี่ยวข้องเป็นรายบุคคลด้วย 

ด้าน แอนโธนี บลิงเคน รัฐมนตรีต่างประเทศของสหรัฐ ก็ได้ออกมาแถลงการณ์ประนามเหตุการณ์ดังกล่าวว่า การบังคับให้เครื่องบินลงจอดเป็นการกระทำที่น่าตกตะลึงเป็นอย่างมาก และเรียกร้องให้เบลารุสปล่อยตัวนายโปรตาเซวิชในทันที พร้อมเผยว่า ประธานาธิบดี โจ ไบเดน จะหารือกับชาติพันธมิตรเพื่อหาแนวทางดำเนินการในเรื่องนี้ต่อไป 

นอกจากนี้ นางอินกริดา ซิโมไนต์ นายกรัฐมนตรีลิทัวเนีย ได้แถลงผ่านทวิตเตอร์ของเธอว่า “สิ่งที่เกิดขึ้นไม่ได้เป็นเพียงการโจมตีต่อลิธัวเนีย แต่นี่คือการก่อการร้ายโดยรัฐต่อความมั่นคงของพลเมืองสหภาพยุโรปและชาติอื่นๆอีกด้วย”

ที่มา:

https://www.cnn.com/2021/05/23/europe/belarus-ryanair-pratasevich-intl/index.html

https://www.nytimes.com/2021/05/23/world/europe/roman-protasevich.html

https://www.washingtonpost.com/world/2021/05/24/faq-lukashenko-belarus/

https://www.cbsnews.com/news/belarus-roman-protasevich-arrested-divrted-ryanair-flight/

https://twitter.com/ingridasimonyte/status/1396552770489135104?s=21