ไทยทัศนา : (44) วิหารไทลื้อ น่าน (ตอนที่สี่-วัดร้องแง)

ศิลปะ

ไทยทัศนา : (44) วิหารไทลื้อ น่าน (ตอนที่สี่-วัดร้องแง)

Nov 11, 2017

( Last update Nov 11, 2017 05:31 )

เที่ยววัดร้องแง อำเภอปัว ชมวิหารหลังใหญ่ ภายในมีศิลปกรรมน่ายล ตั้งแต่พระประธานฝีมือช่างไทลื้อ ธรรมาสน์ยอดปราสาท เชิงเทียนแบบขั้นบันได

ผ่านตาวิหารไทลื้อในจังหวัดน่านมาแล้ว 3 วัด คือ วัดหนองแดง วัดต้นแหลง และวัดดอนมูล ล้วนเป็นวิหารแบบไม่มีมุขด้านหน้า มีหลังคาปีกนกคลุมทั้งสี่ด้าน

ในตอนต่อๆไป เราจะไปชมวิหารชนิดมีมุขด้านหน้า หลังคาคลุมต่ำ เริ่มต้นกันที่วัดร้องแง ต่อด้วยวัดพระธาตุเบ็งสกัด ปิดท้ายซีรีย์ด้วยวัดหนองบัว

วัดร้องแง ตั้งอยู่ที่บ้านร้องแง หมู่ที่ 7 ตำบลวรนคร อำเภอปัว สันนิษฐานว่าสร้างขึ้นเมื่อประมาณปีพ.ศ. 2310

ประวัติชุมชนระบุว่า บรรพบุรุษชาวลื้อย้ายถิ่นหนีภัยสงครามมาจากแคล้นสิบสองปันนา พบพื้นที่บริเวณลำน้ำฮ่องแง (ร่องแง-แงเป็นชื่อพันธุ์ไม้ชนิดหนึ่ง) เห็นว่าอุดมสมบูรณ์ดีจึงลงหลักปักฐาน ต่อมาชื่อหมู่บ้านถูกเขียนเพี้ยนเป็นร้องแง

วิหารวัดร้องแงมีขนาดยาว 8 ห้อง กว้าง 3 ห้อง ด้านหน้ามีมุขโถง

ตัวอาคารก่ออิฐฉาบปูน หลังคาเป็นทรงจั่ว ผืนหลังคามีสองตับ ทอดเอนลาดคลุมต่ำ

ผนังส่วนล่างเป็นปูนทึบทาสีขาว ผนังส่วนบนเป็นลูกกรงไม้ ที่ห้องท้ายวิหารมีบันไดและทางเข้าทั้งด้านทิศเหนือและทิศใต้

โครงหลังคามีการลดชั้น ทางด้านหน้ามีสามชั้น ด้านหลังมีสองชั้น

หน้าบัน หรือ หน้าแหนบ ประดับด้วยไม้ฉลุลายก้านขด แกะสลักรูปเทพพนม แผงไม้ใต้หน้าจั่ว ที่เรียกว่า โก่งคิ้ว ประดับลายก้านขดและช้าง ส่วนหน้าจั่วปีกนกตกแต่งด้วยลายก้านขดแบบเดียวกัน

หางหงษ์ทำด้วยไม้ แกะสลักเป็นรูปเศียรนาค หลังคามุงกระเบื้องไม้ เรียกว่า แป้นเกล็ด

คันทวย หรือ นาคทัณฑ์ เป็นไม้ฉลุ แกะสลักเป็นรูปยักษ์ ลิง ครุฑ สัตว์หิมพานต์ ระบายสีสดใส

บรรยากาศภายในวิหาร

เสาหลวงมี 2 แถว จำนวน 6 คู่ เสาเป็นไม้กลม ประดับหัวเสาด้วยบัวกลีบยาว โคนเสาส่วนหน้าทาสีน้ำตาลแดง ส่วนในทาสีฟ้า ตัวเสาเขียนลายทอง บางต้นเขียนซ่อมใหม่ ส่วนใหญ่เป็นของเดิม

พระประธานปูนปั้น งามอย่างฝีมือช่างพื้นบ้าน ด้านข้างประดับด้วยเครื่องสูง บนผนังด้านหลังเขียนภาพจิตรกรรม

แผงไม้เหนือพระประธานประดับลายกระหนกและรูปดอกไม้

หน้าพระประธานมีแท่นสำหรับปักเทียน เรียกว่า สัตตภัณฑ์ ทำเป็นรูปขั้นบันได สื่อความหมายถึงบันไดแก้วที่พระพุทธเจ้าใช้เสด็จลงจากสวรรค์ชั้นดาวดึงส์หลังเทศน์โปรดพุทธมารดา

สัตตภัณฑ์มีรูปนาค 1 คู่ ทอดตัวยาวลงตามราวบันได

ด้านหน้าพระประธานมีธรรมาสน์บุษบก ด้านขวาขององค์พระมีหีบพระธรรม กับธรรมาสน์แบบกระทง

ธรรมาสน์บุษบก ฐานเป็นปูนปั้น ตัวเรือนเป็นเครื่องไม้ ยอดเป็นปราสาทซ้อนชั้น

เครื่องบนของวิหารเป็นแบบที่เรียกว่า โกม คล้ายระบบ ขื่อม้าต่างไหม

แนวเสาในผนังของวิหาร ช่วยรับน้ำหนักโครงสร้างหลังคา.

แหล่งข้อมูล

กอบยศ ยิ้มอ่อน. (2552). การศึกษาวิหารไทลื้อในวัฒนธรรมล้านนา (จังหวัดพะเยาและจังหวัดน่าน). วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลปศาสตร์มหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยศิลปากร, กรุงเทพฯ.

ชัยวุฒิ บุญเอนก. (2548). วิหารไทลื้อเมืองน่าน : รูปแบบและคติความเชื่อ. วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยศิลปากร, กรุงเทพฯ.

ติดตาม ไทยทัศนา ย้อนหลัง

ไทยทัศนา : (1) วัดเบญจมบพิตร กรุงเทพฯ

ไทยทัศนา : (2) วัดสุวรรณาราม ฝั่งธนบุรี

ไทยทัศนา : (3) วัดราชโอรส ฝั่งธนบุรี

ไทยทัศนา : (4) วัดโสมนัสวิหาร กรุงเทพฯ

ไทยทัศนา : (5) วัดสุวรรณดาราราม อยุธยา

ไทยทัศนา : (6) วัดเสนาสนาราม อยุธยา

ไทยทัศนา : (7) วัดจันทบุรี สระบุรี

ไทยทัศนา : (8) วัดสมุหประดิษฐาราม สระบุรี

ไทยทัศนา : (9) วัดกัลยาณมิตร ฝั่งธนบุรี

ไทยทัศนา : (10) วัดบางขุนเทียนใน ฝั่งธนบุรี