World
'ผึ้งกู้ระเบิด' วิธีใหม่ในการกู้ซากสงครามโครเอเชีย
Jul 25, 2013
( Last update Jul 25, 2013 01:16 )
แม้สงครามประกาศเอกราชของโครเอเชีย จะสิ้นสุดลงไปแล้วกว่า 18 ปี แต่ทุกวันนี้ หนทางการกู้ลูกระเบิดที่ฝังอยู่ใต้สนามรบยังเหลืออีกยาวไกล
แม้สงครามประกาศเอกราชของโครเอเชีย จะสิ้นสุดลงไปแล้วกว่า 18 ปี แต่ทุกวันนี้ หนทางการกู้ลูกระเบิดที่ฝังอยู่ใต้สนามรบยังเหลืออีกยาวไกล นักวิทยาศาสตร์โครเอเชียจึงทดลองนำผึ้งมาฝึกให้เป็นผึ้งกู้ระเบิด โดยอาศัยพฤติกรรมพื้นฐานของพวกมัน
แม้สงครามประกาศเอกราชของโครเอเชียได้สิ้นสุดลงไปแล้ว 18 ปี แต่เศษซากของความโหดร้ายและภัยอันตรายของสนามรบ ยังคงทิ้งร่องรอยไว้ให้ตามเก็บกวาด ระเบิดกว่า 9 หมื่นลูกถูกฝังไว้ใต้สนามรบนับตั้งแต่ปีแรกของสงคราม ซึ่งเริ่มต้นในปี 2534 แต่จนถึงทุกวันนี้ หน่วยเก็บกู้ระเบิดแห่งชาติของโครเอเชีย หรือ ซีแมค ยังเหลือพื้นที่ต้องกู้ระเบิดอีกถึง 650 ตารางกิโลเมตร
การกู้ระเบิดที่ล่าช้าไม่เพียงสร้างความหวาดกลัวต่อประชากรในพื้นที่เท่านั้น ยังกระทบต่อการพัฒนาอุตสาหกรรมของโครเอเชียด้วย โดยเฉพาะการเกษตรและป่าไม้ ไม่ต่างจากการท่องเที่ยว ซึ่งแม้โครเอเชียจะมีธรรมชาติอันสวยงามมาก แต่มีไม่กี่แห่งที่พร้อมให้บริการนักท่องเที่ยว ดังนั้น ศาสตราจารย์นิโกลา เคซิค ผู้เชี่ยวชาญเรื่องผึ้งจึงร่วมกับทีมงาน หาแนวทางเร่งความเร็วในการกู้ระเบิดที่เหลืออยู่ โดยวิธีของพวกเขา คือการใช้ผึ้งทำงานแทนมนุษย์ โดยอาศัยสัญชาตญาณของพวกมัน
โครงการวิจัยนี้ดำเนินการมาแล้ว 6 ปี โดยได้รับเงินสนับสนุนจากมหาวิทยาลัยซาเกร็บ และสหภาพยุโรป พวกเขากำลังฝึกผึ้งทั้งรัง ที่มีอยู่นับหมื่นตัวให้เป็นเนวิเกเตอร์ค้นหาตำแหน่งที่ฝังระเบิด โดยเริ่มต้นจากการเลี้ยงผึ้งด้วยน้ำตาล ผสมกลิ่นของระเบิดทีเอ็นที ซึ่งประสาทสัมผัสที่ไวต่อกลิ่นของผึ้ง ทำให้มันจดจำกลิ่นระเบิดได้อย่างดี และเข้าใจว่าอาหารของพวกมันมีกลิ่นเช่นนี้เสมอ
จากนั้น จึงทดลองปล่อยพวกมันในที่โล่ง ผึ้งเหล่านี้ก็จะพยายามบินไปหาจุดที่มีกลิ่นระเบิดทีเอ็นที ซึ่งนักวิจัยจะรู้ในทันทีว่า ตรงนั้นน่าจะมีระเบิดฝังอยู่ ในระหว่างปฏิบัติการของผึ้งทั้งรัง ถูกบันทึกไว้โดยกล้องตรวจจับความร้อนที่ติดอยู่กับบอลลูน ซึ่งนักวิจัยจะนำมาวิเคราะห์ถึงตำแหน่งที่ฝังระเบิดได้ในภายหลัง
ศาสตราจารย์เคซิค กล่าวว่า ผึ้งเป็นสัตว์ที่เหมาะที่สุดสำหรับงานนี้ เพราะพวกมันมีประสาทสัมผัสที่ไวต่อกลิ่นมาก จึงสามารถถูกฝึกให้คุ้นชินกับกลิ่นระเบิดได้ในเวลาอันสั้น ที่สำคัญ ผึ้งมีอยู่ทั่วโลก จึงง่ายมากที่รัฐบาลแต่ละประเทศจะฝึกพวกมัน โดยผึ้งกู้ระเบิด จะถูกใช้เป็นเครื่องมือตรวจสอบซ้ำ หลังจากผ่านการกู้ระเบิดด้วยวิธีธรรมดาไปแล้ว เพื่อให้แน่ใจว่ายังมีระเบิดหลงเหลือหลุดรอดสายตาของเจ้าหน้าที่ไปได้ อย่างไรก็ตาม งานวิจัยชิ้นนี้ยังอยู่ในขั้นพัฒนา ซึ่งคาดว่าจะนำไปใช้งานได้จริงในอีก 2 ปีข้างหน้า
ทั้งนี้ นับตั้งแต่สิ้นสุดสงครามในปี 2538 โดยหากยังเดินตามแผนเดิมของซีแมค ระเบิดที่ฝังอยู่กินบริเวณกว่า 2,000 ตารางกิโลเมตร จะหมดไปจากแผ่นดินโครเอเชียได้ภายในปี 2562 ซึ่งที่ผ่านมา มีเหยื่อระเบิดถึง 2,500 ราย แต่งบประมาณสำหรับดำเนินการกลับลดลงเรื่อยๆ โดยปัจจุบันมีงบเหลืออยู่ประมาณ 1,400 ล้านบาทต่อปี อันเนื่องมาจากสภาพเศรษฐกิจถดถอยติดต่อกันเป็นปีที่ 5 แล้ว
