Culture Corner ประจำวันที่ 3 มีนาคม 2556

สาวชาวจีนที่กำลังร้องไห้แสดงท่าทางเศร้าโศกเสียใจนี้ ไม่ได้อยู่บนเวทีการแสดงใดๆ แต่เธอเป็นส่วนสำคัญของพิธีศพของเศรษฐีชาวไต้หวัน ที่มาช่วยเพิ่มบรรยากาศเศร้าโศกให้กับงานเพื่อเป็นเกียรติแด่ผู้ล่วงลับ แทนญาติพี่น้องและแขกที่มาร่วมงาน ที่อาจจะไม่มีความเกี่ยวข้องกับผู้ตายมากพอที่จะแสดงความเศร้าโศกเสียใจภายในงาน

เป็นที่รู้กันดีว่าชาวจีนมีพิธีกรรมในการจัดงานศพที่ยุ่งยากซับซ้อน ยิ่งหากครอบครัวของผู้เสียชีวิตร่ำรวยมาก หรือ ผู้ตายเป็นญาติผู้ใหญ่ของตระกูล งานศพก็จะยิ่งทวีความยิ่งใหญ่อลังการมากขึ้นไปอีก โดยเฉพาะในไต้หวัน ซึ่งได้ชื่อว่าเป็นชาวจีนดั้งเดิมที่รักษาขนบธรรมเนียมจีนแบบโบราณไว้ได้มากกว่าจีนแผ่นดินใหญ่ ที่ผ่านการปฏิวัติวัฒนธรรมมาแล้ว และยังอยู่ภายใต้แนวคิดแบบคอมมิวนิสต์ ที่ไม่ให้ความสำคัญกับขนบประเพณีต่างๆมากนัก

งานศพของเศรษฐีไต้หวัน มักจะจัดขึ้นหลายวัน มีพิธีแยกย่อยเป็นหลายส่วน ตั้งแต่การจัดกระบวนแห่ศพจากโรงพยาบาลไปยังบ้านพักเป็นพาเหรดอย่างยิ่งใหญ่ มีสีสันฟู่ฟ่าเหมือนงานรื่นเริง ไปจนถึงพิธีกรรมทางศาสนา ที่เป็นแบบพุทธวัชรยาน มีนักบวชมาทำพิธีสวดมนตร์เชิญวิญญาณ และพิธีกรรมทางศาสนาอื่นๆ อีกหลายขั้นตอน

นอกจากนี้ยังมีการทำพิธีที่ชาวไทยรู้จักกันในนามของพิธีกงเต๊ก ซึ่งเป็นส่วนสำคัญที่สุดส่วนหนึ่งของงานศพ และในช่วงนี้เองที่ "จีนร้องไห้" หรือนักร้องไห้มืออาชีพมักเข้ามามีบทบาทในการเพิ่มอารมณ์โศกเศร้าให้กับงาน

ผู้ที่ทำหน้าที่จีนร้องไห้ จะต้องเป็นผู้หญิงเท่านั้น โดยพวกเธอจะสวมใส่ชุดไว้ทุกข์ และแสดงกิริยาโศกเศร้า ร้องไห้รำพันเป็นบทเพลงด้วยเสียงแหบเครือ พรรณนาถึงความอาลัยรักต่อผู้เสียชีวิต โดยส่วนใหญ่จีนร้องไห้จะสวมบทบาทเป็นลูกสาวของผู้ตาย แล้วกล่าวบทพูดเชิงเศร้าโศกรำพันถึงพ่อหรือแม่ที่เพิ่งล่วงลับไป พร้อมกับหลั่งน้ำตาไปด้วย ซึ่งเมื่อประกอบกับเสียงดนตรีจีนโหยหวนและควันธูปภายในงาน คงไม่ต้องบอกว่าทำให้บรรยากาศของงานศพดูโศกเศร้าวังเวงมากเพียงใด

ในอดีต ผู้ที่ประกอบอาชีพจีนร้องไห้มักเป็นหญิงสูงอายุ เนื่องจากงานประเภทนี้ถูกมองว่าเป็นงานที่เกี่ยวข้องกับประเพณี พิธีกรรม และศาสนา เป็นเรื่องของคนรุ่นเก่า แต่ในระยะหลังสาวจีนหน้าตาสะสวยจำนวนมากหันมาทำอาชีพนี้กันมากขึ้น เนื่องจากเป็นอาชีพที่เงินดี และถือเป็นงานสบาย อาศัยเพียงทักษะการแสดงที่สมบทบาทเท่านั้น

และถึงแม้หลายคนอาจจะมองว่าอาชีพนี้เป็นเพียงการแสดงท่าทางโศกเศร้าเพื่อเงิน แต่บรรดานักร้องไห้มืออาชีพต่างยืนยันว่าน้ำตาที่เธอหลั่งเพื่อผู้เสียชีวิต กลั่นออกมาจากความโศกเศร้าจริงๆ เพราะจีนร้องไห้ที่ดี ต้องถือว่าตนเองเป็นตัวแทนของครอบครัวผู้ล่วงลับ ในการแสดงความอาลัยรักแก่ญาติพี่น้องหรือพ่อแม่ของพวกเขา มากกว่าเป็นเพียงแค่นักแสดงที่ทำงานเพื่อค่าจ้างรางวัลเพียงอย่างเดียว