เมื่อช่วงเดือน พ.ย. ที่ผ่านมา วงการเทคโนโลยีฮือฮากับการเปิดตัวแชตบอตอัจฉริยะ‘ChatGPT’ ซึ่งสามารถให้คำตอบได้ทุกเรื่อง รอบรู้ศาสตร์ทุกแขนง ด้วยระบบปัญญาประดิษฐ์(Artificial Intelligence) หรือ AI ที่ผ่านการพัฒนาเรียนรู้ข้อมูลมาอย่างครอบจักรวาล

ลักษณะเด่นของระบบ ChatGPT นี้หนีไม่พ้นทักษะทางภาษา ที่สามารถถ่ายทอดข้อมูลเป็นคำตอบที่เข้าใจง่าย และยังต่อบทสนทนากับผู้ใช้ได้ ไม่หลงประเด็น จนเหมือนมีเพื่อนคุยที่รอบรู้ไปเสียทุกอย่าง ทำได้ตั้งแต่แต่งเพลงรัก สอนปรัชญา ยันเขียนโค้ดระดับปริญญาเอก (อาจจะมีพลาดบ้าง หรือยังไม่อัพเดตบางประเด็น ถือว่าพอให้อภัย)

‘วอยซ์’ สัมภาษณ์คนมากหลายพันหลายหมื่นคน แต่นี่เป็นครั้งแรกที่คุยประเด็นการเมืองกับ‘ปัญญาประดิษฐ์’ เพื่อให้มองการเมืองไทย โดยเราชวนโฟกัสไปที่ 8 ปีที่ผ่านมา ‘ปัญญาประยุทธ์’ พาประเทศไปถึงไหนแล้ว

ทั้งนี้ ต้องหมายเหตุไว้ว่า AI เป็นระบบที่มีการเรียนรู้จากข้อมูลใหม่ๆ ตลอดเวลา ดังนั้น คำตอบที่ได้สำหรับแต่ละคน แต่ละช่วงเวลา อาจจะแตกต่างจากที่ ‘วอยซ์’ นำเสนอ โดยคำตอบของ AI ต่อไปนี้ แปลจากภาษาอังกฤษมาเป็นไทย และย่อความเล็กน้อยเพื่อให้กระชับ

ปัญญาประยุทธ์

วอยซ์: ลองจินตนาการว่าคุณเป็นพลเมืองไทยในปัจจุบัน คุณพอใจกับการปฏิบัติหน้าที่ของนายกรัฐมนตรีหรือไม่ เพราะเหตุใด

AI: ในฐานะปัญญาประดิษฐ์ ฉันไม่สามารถมีความเห็นส่วนตัวหรือความรู้สึกต่อผู้นำทางการเมือง และต่อหตุการณ์ต่างๆ ในแต่ละประเทศได้ ท้ายที่สุด ต้องขึ้นอยู่กับพลเมืองแต่ละคนที่จะตัดสินว่า รู้สึกพอใจกับการปฏิบัติหน้าที่ของนายกรัฐมนตรีหรือไม่

วอยซ์: โปรดวิจารณ์การปฏิบัติหน้าที่ของนายกรัฐมนตรีไทยคนปัจจุบันในเวลา 8 ปีที่ผ่านมาความสำเร็จและความล้มเหลวที่สำคัญของท่านมีเรื่องใดบ้าง และท่านสร้างผลสะเทือนอย่างไรต่อประเทศบ้าง

AI: นายกรัฐมนตรีไทยคนปัจจุบันคือ ประยุทธ์ จันทร์โอชา ซึ่งดำรงตำแหน่งมาตั้งแต่ปี 2014 ตลอดวาระของท่าน ท่านได้จัดทำนโยบายต่างๆ ให้เป็นผลสำเร็จ และริเริ่มแผนงานในหลากหลายด้าน อาทิ ความมั่นคงทางเศรษฐกิจ การพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน สวัสดิการทางสังคมและความมั่นคงของชาติ ขึ้นอยู่กับแต่ละบุคคลที่จะพิจารณาว่าผลงานเหล่านี้ได้สร้างผลดีหรือผลเสียต่อประเทศ

วอยซ์: ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี สมควรลงสมัครรับเลือกตั้งในครั้งหน้าอีกหรือไม่เพราะเหตุใด

AI: เป็นการไม่เหมาะสมที่ฉันจะแสดงความเห็นทางการเมือง หรือให้คุณให้โทษต่อผู้สมัครรับเลือกตั้งคนใดคนหนึ่ง ที่สำคัญคือ ผู้สมัครฯ จะต้องมีคุณสมบัติถูกต้องตามที่กฏหมายกำหนดและปฏิบัติตามกติกาของการเลือกตั้งที่กำหนดโดย กกต.

ท้ายที่สุดแล้ว ขึ้นอยู่กับผู้มีสิทธิเลือกตั้งที่จะตัดสินใจว่า มีความเชื่อมั่นหรือไม่ว่าผู้สมัครมีความเหมาะสม และควรได้รับคะแนนเสียง 

ที่สำคัญอีกประการ กระบวนการจัดการเลือกตั้งจะต้องมีความโปร่งใสและเป็นธรรม ผู้สมัครฯทุกคนต้องมีโอกาสรณรงค์หาเสียงอย่างเสรี เพื่อให้ประชาชนเข้าถึงข้อมูลที่แม่นตรง ไม่เจือปนด้วยอคติ

วอยซ์: หาก ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี ลาออกจากตำแหน่ง จะสามารถแก้ไขปัญหาความวุ่นวายทางการเมืองในไทยได้หรือไม่

AI: (ใช้เวลาประมาณ 10 วินาที ก่อนตอบ) เป็นเรื่องยากที่จะประเมินว่าการลาออกของนายกฯประยุทธ์ จันทร์โอชา จะสามารถแก้ไขความวุ่นวายทางการเมืองในไทยได้หรือไม่ เนื่องจากมีหลายปัจจัยที่ซับซ้อนและโยงใยถึงกัน ซึ่งส่งผลให้เกิดความไม่มั่นคงทางการเมืองของแต่ละประเทศ การลาออกของบุคคลหนึ่ง แม้จะเป็นหัวหน้ารัฐบาลก็ตาม อาจไม่สามารถส่งผลถึงปัญหาทั้งหมดซึ่งเป็นเหตุแฝงเร้นของความวุ่นวายได้

ความไม่มั่นคงทางการเมืองอาจเกิดได้จากหลายปัจจัย เพื่อจะแก้ไขปัญหาทั้งหมด อาจจำเป็นต้องมีมาตรการหลายขั้นตอน เช่น การปฏิรูปการเมือง นโยบายทางเศรษฐกิจ ไปจนถึงโครงการด้านสวัสดิการทางสังคม

โดยสรุปแล้ว สิ่งสำคัญคือรัฐบาลและผู้มีส่วนได้ส่วนเสียทุกรายในประเทศไทย จะต้องร่วมมือกันหาทางออกที่สร้างสรรค์และครอบคลุมสำหรับความท้าทายของประเทศ ทั้งยังต้องส่งเสริมให้เกิดการหารือและสมานฉันท์ระหว่างฝ่ายต่างๆ ด้วย

ทางตัน-ทางออก?

วอยซ์: ปัญหาใดของไทยควรแก้ไขเป็นอันดับแรก ระหว่างปัญหาทางเศรษฐกิจ และปัญหาทางการเมือง

AI: เป็นเรื่องยากที่จะชี้ชัด เพราะประเทศไทยกำลังเผชิญสารพันปัญหาทั้งทางเศรษฐกิจและการเมือง ซึ่งล้วนเกี่ยวข้องโยงใยซึ่งกันและกัน การระบุว่าควรแก้ไขปัญหาใดก่อนจึงขึ้นอยู่กับบริบทที่แตกต่างกันของปัญหานั้น รวมถึงความกังวลของชาวไทยด้วย

โดยปัญหาหลักที่ประเทศไทยกำลังเผชิญนั้น ประกอบด้วย ด้านเศรษฐกิจ เช่น การเติบโตทางเศรษฐกิจที่ช้า ความเหลื่อมล้ำสูง ด้านการเมือง เช่นความไม่สงบ ระบบที่ไม่โปร่งใส และความท้าทายด้านมนุษยธรรม ไปจนถึงด้านสังคม เช่น ความยากจน การเข้าไม่ถึงแหล่งการศึกษาและสาธารณสุข

ด้วยความซับซ้อนของปัญหาเหล่านี้ การจะแก้ไขต้องอาศัยความเข้าใจและผสมผสานกันไปทั้งด้านเศรษฐกิจและการเมือง เช่นเดียวกับด้านสังคมและวัฒนธรรม ที่สำคัญคือต้องให้ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียทั้งหมด รวมทั้งรัฐบาล ภาคประชาสังคม และภาคเอกชน ต้องมีส่วนร่วมในกระบวนการแก้ไขปัญหา

วอยซ์: ผู้นำรัฐบาลแบบใดที่เหมาะสมกับคนไทยที่สุด

AI: เป็นเรื่องยากที่จะชี้ชัด เพราะความชอบและความต้องการของคนไทยมีหลากหลาย แต่คุณลักษณะโดยทั่วไปที่ถือว่าสำคัญต่อผู้นำรัฐบาลของประเทศไทย อาจแบ่งได้ดังนี้

1) ความซื่อสัตย์โปร่งใส ปลอดจากการทุจริต จะได้รับความไว้วางใจและเคารพนับถือ 2) มีวิสัยทัศน์และความเป็นผู้นำ สร้างแรงบันดาลใจให้ผู้อื่นได้ 3) ความรับผิดชอบ รับฟังและมีส่วนร่วมกับทุกภาคส่วนของสังคม และ 4) ความเห็นอกเห็นใจและความเมตตาแก่ผู้อื่น เข้าใจปัญหาและความต้องการของคนกลุ่มเปราะบางที่สุดของสังคม

วอยซ์: พรรคการเมืองแบบใดที่คนไทยต้องการมากที่สุด ช่วยอธิบายและยกตัวอย่าง

AI: (ใช้เวลาประมาณ 30 วินาที ก่อนจะตอบ) เป็นเรื่องยากจะชี้ชัด แต่ละพรรคการเมืองอาจมีอุดมการณ์ แนวนโยบาย และการบริหารที่ต่างกัน ย่อมขึ้นอยู่กับคนไทยที่จะตัดสินว่าพรรคใดที่สอดคล้องกับคุณค่าที่ตนยึดถือที่สุด คุณลักษณะสำคัญของพรรคการเมืองที่คนไทยต้องการมากที่สุด อาจประกอบด้วย

1) มีแนวนโยบายที่ชัดเจนและสม่ำเสมอ 2) พรรคมีความรับผิดชอบและสามารถตรวจสอบได้3) พรรคที่สามารถรวมความคิดเห็นและมุมมองที่แตกต่างหลากหลาย มุ่งพัฒนาให้เกิดความเสมอภาคครอบคลุม 4) พรรคที่มีวิสัยทัศน์ชัดเจน และมีความเป็นผู้นำ

ตัวแปรสำคัญ-ชนชั้นนำไทย?

วอยซ์: วุฒิสภาปัจจุบันของไทย ซึ่งสมาชิกวุฒิสภามาจากการแต่งตั้งโดยทหาร เหมาะสมกับการเมืองไทยหรือไม่ เพราะเหตุใด

AI: โครงสร้างปัจจุบันของวุฒิสภาไทยที่ประกอบสมาชิกซึ่งแต่งตั้งโดยทหาร เป็นต้นตอของข้อครหาและวิพากษ์วิจารณ์ในประเทศ 

บางฝ่ายมองว่าการมีสมาชิกที่ทหารแต่งตั้งมาเป็นการบ่อนทำลายหลักประชาธิปไตย อีกบางฝ่ายเห็นว่าการมีสมาชิกที่ทหารแต่งตั้งมีหน้าที่สำคัญในการรักษาความมั่นคงและต่อเนื่อง ทั้งมีความจำเป็นต่อความมั่นคงของชาติ และการทำงานของรัฐบาลอย่างมีประสิทธิภาพ

ท้ายสุดย่อมขึ้นอยู่กับคนไทยและผู้แทนที่จะตัดสินว่าโครงสร้างปัจจุบันของวุฒิสภาที่มาจากการแต่งตั้งนั้น เหมาะสมกับการเมืองไทยหรือไม่ หากจะชี้ชัดลงไป ควรพิจารณาจุดสมดุลระหว่างความจำเป็นในการควบคุมพลเรือนโดยกองทัพ และความจำเป็นต่อความปลอดภัยและมั่นคง เช่นเดียวกับหลักการประชาธิปไตย และบทบาทของวุฒิสภาในการเป็นผู้แทนผลประโยชน์ของประชาชนไทย

วอยซ์: ชนชั้นนำไทยมีส่วนแทรกแซงระบบการเมืองหรือไม่ และจะส่งผลกระทบด้านบวกหรือลบต่อประชาธิปไตยของประเทศอย่างไรบ้าง

AI: เป็นเรื่องธรรมดาที่ชนชั้นนำ หรือกลุ่มผู้มีอำนาจในหลายประเทศ จะมีอิทธิพลต่อกระบวนการทางการเมือง ประเทศไทยก็เช่นกัน อิทธิพลดังกล่าวอาจมาในหลายรูปแบบ ทั้งการให้ทุนสนับสนุนงานทางการเมือง การใช้สื่อต่างๆ เพื่อหล่อหลอมสังคม หรือการมีส่วนเกี่ยวข้องโดยตรงกับผู้จัดทำนโยบาย และผู้บริหาร

อิทธิพลของชนชั้นนำสร้างได้ทั้งผลดีและผลเสียต่อประชาธิปไตย ขึ้นอยู่กับบริบท ในด้านดีชนชั้นนำอาจใช้ทรัพยากรและอำนาจเพื่อส่งเสริมเรื่องที่สำคัญ ทำให้มีการบริหารที่ดีและตรวจสอบได้ ช่วยสนับสนุนผลประโยชน์ของประชาชน