การดำเนินกิจกรรมทางการเมืองของพรรคการเมืองยังต้องรอการผ่อนคลาย คำสั่ง-ประกาศ คสช. แม้ล่าสุด พ.ร.บ.พรรคการเมืองจะประกาศใช้แล้ว

แม้ พ.ร.บ.ประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมือง พ.ศ.2560 จะมีผลบังคับใช้เมื่อวันที่ 8 ตุลาคม 2560  แต่ก็ยังมีข้อกฎหมายที่ติดขัดต่อการดำเนินกิจการทางการเมืองอยู่ ณ ปัจจุบัน อยู่หลายฉบับโดยเฉพาะประกาศ และคำสั่งที่เกิดขึ้นภายหลังการรัฐประหาร 

1.ประกาศคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) ฉบับที่ 57/2557 เรื่องให้ พ.ร.บ.ประกอบรัฐธรรมนูญบางฉบับมีผลบังคับใช้ต่อไป ยังคงห้ามมิให้พรรคการเมืองดำเนินกิจการทางการเมือง ซึ่งปรากฎตามความ ดังนี้

"ให้ พ.ร.บ.ประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมือง พ.ศ.2550 มีผลบังคับใช้ต่อเนื่องต่อไปโดยมิได้สะดุดลงจนกว่าจะมีกฎหมายแก้ไขเพิ่มเติมหรือยกเลิก ทั้งนี้ เพื่อประโยชน์ในการรักษาความสงบเรียบร้อย ห้ามมิให้พรรคการเมืองที่มีอยู่แล้วดำเนินการประชุม หรือดำเนินกิจการใดๆในทางการเมือง และการดำเนินการเพื่อจัดตั้งหรือจดทำเบียนพรรคการเมืองให้ระงับไว้เป็นการชัวคราว รวมทั้งให้ระงับการจัดสรรเงินสนับสนุนแก่พรรคการเมืองของกองทุนเพื่อการพัฒนาพรรคการเมืองไว้เป็นการชั่วคราวด้วย ในกรณีมีข้อสงสัยให้หารือคณะกรรมการการเลือกตั้ง(กกต.)"

2.คำสั่งหัวหน้า คสช. ที่ 3/2558 เรื่องการรักษาความสงบเรียบร้อยและความมั่นคงของชาติ ข้อ 12 ที่ยังห้ามมั่วสุมหรือชุมนุมทางการเมือง ณ ที่ใดๆ ที่มีจำนวนตั้งแต่ 5 คนขึ้นไป 

เมื่อพลิกไปดูที่ บทเฉพาะกาลของ พ.ร.บ.ประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมือง พ.ศ.2560 กำหนดให้พรรคการเมืองที่จัดตั้งตาม พ.ร.บ.ประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมือง พ.ศ.2550 และยังดำรงอยู่ในวันก่อนที่ พ.ร.บ.ประกอบรัฐธรรมนูญประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมือง พ.ศ.2560 ใช้บังคับ ให้เป็นพรรคการเมืองตามเดิมและให้พรรคการเมืองและคณะกรรมการบริหารพรรคการเมืองที่มีอยู่ก่อนวันที่กฎหมายดังกล่าวประกาศใช้ยังเป็นคณะกรรมการบริหารพรรคการเมือง

บทเฉพาะกาล มาตรา 141 กำหนดให้พรรคการเมืองต้องดำเนินการภายในระยะเวลานับจาก พ.ร.บ.ประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมือง พ.ศ.2560 บังคับใช้ ดังต่อไปนี้

1.แจ้งการเปลี่ยนแปลงสมาชิกพรรคให้นายทะเบียนพรรคการเมืองทราบภายใน 90 วัน

2.พรรคการเมืองที่ตั้งก่อนวันประกาศใช้ พ.ร.บ.ประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมือง พ.ศ.2550  และกฎหมายพรรคการเมืองปัจจุบันที่ยังมีสมาชิกไม่ถึง 500 คนจะต้องดำเนินการให้มีสมาชิกครบ 500คนภายใน 180 วัน

3.จัดให้มีทุนประเดิมจำนวน 1 ล้านบาท และแจ้งให้นายทะเบียนพรรคการเมืองทราบใน180 วัน

4.จัดให้สมาชิกจำนวนไม่น้อยกว่า 500 คนชำระค่าบำรุงพรรคการเมืองสำหรับปีที่ พ.ร.บ.ประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมือง บังคับใช้ใน 180 วัน

5.จัดให้สมาชิกชำระค่าบำรุงพรรคการเมืองให้ไม่น้อยกว่า 5,000 คนภายใน 1 ปี และให้สมาชิกพรรคไม่น้อยกว่า 10,000 คนต้องชำระค่าบำรุงพรรคภายใน 4 วันนับแต่วันที่กฎหมายฉบับนี้บังคับใช้

6.จัดให้มีการประชุมใหญ่เพื่อแก้ไขข้อบังคับและจัดทำคำประกาศอุดมการณ์ทางการเมือง เลือกหัวหน้าพรรค เลขาธิการพรรค และกรรมการบริหารพรรค ตามข้อบังคับที่แก้ไขใหม่ใน 180 วัน

7.จัดตั้งสาขาพรรคการเมือง ตัวแทนพรรคการเมืองประจำจังหวัดให้ครบถ้วนภายใน 180 วัน

การดำเนินการตามระยะเวลาที่กำหนดทั้ง 7 ข้อนี้ พรรคการเมืองอาจทำหนังสือขอขยายเวลาออกไปตามที่จำเป็นก็ได้แต่เมื่อรวมแล้วต้องไม่เกิน 3 ปีนับแต่วันสิ้นกำหนดดังกล่าว แต่ถ้ายังไม่ดำเนินการตามข้อกำหนดระยะเวลาดังกล่าว จะทำให้พรรคการเมืองนั้นสิ้นสภาพได้

กรณีไม่ดำเนินการภายในระยะเวลาที่กำหนดตามข้อ 1. ข้อ 2. ข้อ 3. ข้อ4. ข้อ 6. และ ข้อ 7. ยกเว้นข้อ 5. พรรคการเมืองนั้นจะส่งผู้สมัครลงเลือกตั้งในครั้งหน้าไม่ได้

ทั้งนี้ หากพรรคการเมืองใดยังไม่ดำเนินการตาม  ข้อ 1. ข้อ 2. ข้อ 3. ข้อ 4. ข้อ 6. และข้อ7. ห้ามมิให้จัดสรรเงินกองทุนเพื่อการพัฒนาพรรคการเมืองให้แก่พรรคการเมืองนั้นด้วย

เมื่อ ประกาศ คสช.ที่57/2557 และคำสั่งหัวหน้าคสช.ที่ 3/2558 ยังคงใช้บังคับ นั่นหมายความการดำเนินการทางการเมืองของพรรคการเมือง จะไม่สามารถกระทำได้ ตาม พ.ร.บ.ประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมือง ฉบับใหม่

จับปฏิกิริยาท่าทีตัวแทน คสช. โดยเฉพาะ พล.อ.ประวิตร วงษ์สุวรรณ รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม ในฐานะรองหัวหน้า คสช. ย้ำว่ายังไม่สามารถปลดล็อกให้พรรคการเมืองทำกิจกรรทางการเมืองได้

"ยังไม่ปลด กฎหมายลูกยังไม่เสร็จเลย จะปลดอะไร ยังไม่รู้เลยว่าจะเลือกตั้งเมื่อไร ก็มันมีเวลาอีกตั้งปีกว่า ถามอยู่นั่นแหละ" พล.อ.ประวิตร ตอบคำถามสื่อ

ขณะที่นายวิษณุ เครืองาม รองนายกรัฐมนตรี ยืนยันว่า รัฐบาล และคสช.ทราบถึงประเด็นปัญหาที่ติดขัดต่อการดำเนินกิจกรรมของพรรคการเมือง แต่ขอให้พรรคการเมืองอดกลั้นและรอเวลา

เช่นเดียวกับ นายมีชัย ฤชุพันธุ์ ประธานกรรมการร่างรัฐธรรมนูญ (กรธ.) ก็แย้มว่า คสช.อาจมีการปรับแก้ไขคำสั่งและประกาศ คสช.ให้สอดคล้องกับ พ.ร.บ.ประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมือง ที่เพิ่งประกาศใช้ 

การประชุมร่วมกันของ ครม. และ คสช.ในวันที่ 10 ตุลาคมนี้ บรรดานักการเมืองจึงต้องลุ้นกันต่อไปว่า คสช.จะแก้ไขข้อกฎหมายให้ผ่อนปรนกฎเหล็กการดำเนินกิจกรรมทางการเมืองมากน้อยเพียงใด

ซึ่งทั้งหมดเป็นอำนาจของ คสช. แต่เพียงผู้เดียวที่จะตัดสินใจด้วยอำนาจมาตรา 44 ที่เหนือกว่ากฎหมายทั้งปวงในตอนนี้