นักประวัติศาสตร์พ้อคนลืม ‘รถถีบ’ ต้นแบบจักรยานสองล้อ ประดิษฐ์ในเยอรมนีเมื่อ 200 ปีก่อน เผยแรกเปิดตัวในกรุงปารีสถูกโห่ฮาล้อเลียน ขายไม่ออกแม้แต่คันเดียว
ปีนี้ครบ 200 ปีของการประดิษฐ์ต้นแบบจักรยาน ทว่าแทบไม่มีใครรู้ ไม่มีงานเฉลิมฉลอง ไม่มีนิทรรศการพิเศษ ที่จะบอกเล่าเรื่องราวการปฏิวัติเทคโนโลยีคมนาคม อันมีคุณูปการต่อมนุษย์แทบทุกคนในปัจจุบัน
จักรยานต้นแบบของคาร์ล เดรส มีชื่อเล่นว่า ม้าแดนดี จัดแสดงในพิพิธภัณฑ์แห่งหนึ่งในเยอรมนี (ภาพ : Wikipedia)
นักประวัติศาสตร์สมัครเล่น โคลด์ เรย์โนด์ บอกว่า นักประดิษฐ์ชาวเยอรมัน คาร์ล เดรส นำพาหนะแบบใหม่ เคลื่อนที่ด้วยสองล้อ ออกสู่ท้องถนนในคาร์ลสรูห์ เมืองเอกของแคว้นบาเดนทางตะวันตกเฉียงใต้ของเยอรมนีเมื่อวันที่ 12 มิถุนายน ค.ศ.1817
“ไม่มีใครจัดงานเฉลิมฉลอง เพราะเรื่องนี้ไม่ค่อยเป็นที่รู้กัน” เรย์โนด์ ผู้เปิดพิพิธภัณฑ์ส่วนตัว จัดแสดงวิวัฒนาการของจักรยานสองล้อ ที่เมืองโดมาซอง ทางตะวันออกเฉียงใต้ของฝรั่งเศส พูด
นักประดิษฐ์ชาวเยอรมัน คาร์ล เดรส ผู้ได้รับบรรดาศักดิ์เป็นบารอน
สองล้อของเดรส ซึ่งเรียกกันว่า ‘เครื่องวิ่ง’ หรือฉายาว่า ‘ม้าแดนดี’ ไม่มีที่เหยียบ ไม่มีโซ่ คนนั่งต้องใช้เท้ายันพื้น แต่เรย์โนด์บอกว่า “เขาค้นพบการทรงตัวบนรถสองล้อ เขาประดิษฐ์รถสองล้อ”
อย่างไรก็ดี เจ้าม้าแดนดีเคลื่อนที่ไม่ถนัดนักบนพื้นผิวขรุขระ ตอนที่เดรสนำเครื่องวิ่งของเขาออกแสดงในสวนสาธารณะแห่งหนึ่งในกรุงปารีสเมื่อปี 1818 นั้น เรย์โนด์บอก “มันคือหายนะเลยทีเดียว ผู้คนพากันหัวเราะ เขียนการ์ตูนล้อเลียน เขาขายไม่ได้สักคัน”
นักประวัติศาสตร์สมัครเล่น โคลด์ เรย์โนด์ อวดจักรยานโบราณภายในพิพิธภัณฑ์ของเขา
แต่แนวคิดนี้เป็นจุดตั้งต้น มีคนลอกเลียนเอาไปต่อยอด ออกแบบใหม่สารพัดรูปลักษณ์ ในปี 1866 ปิแอร์ ลัลมองต์ ชาวฝรั่งเศส ใส่ที่เหยียบเข้าไป เกิดเป็นรถที่ใช้เท้าปั่นหมุนล้อ จากนั้นเกิดจักรยานชนิดล้อหน้าโต ล้อหลังเล็ก กระทั่งในปี 1885 จึงเกิดมีจักรยานที่มีล้อขนาดเท่ากัน
จักรยานสองล้อเป็นที่นิยมอย่างสูงตั้งแต่ปี 1890 เป็นต้นมา เมื่อมีการประดิษฐ์ล้อยาง
พิพิธภัณฑ์ของเรย์โนด์มีคนเข้าชมปีละ 6,000 คน เจ้าตัวบอกว่า ทำเพราะใจรัก เสียดายแต่ว่า ตัวเองไม่มีม้าแดนดีในครอบครอง เพราะทั้งโลกเหลือของแท้ดั้งเดิมแค่ 4 คัน ทั้งหมดอยู่ตามพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ.
Photo: AFP
