ประวัติของสมเด็จพระมหามุนีวงศ์ เจ้าอาวาสวัดราชบพิธ สมเด็จพระสังฆราชองค์ที่ 20 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์

สมเด็จพระมหามุนีวงศ์ นามเดิม อัมพร ประสัตถพงศ์ ฉายา อมฺพโร เป็นสมเด็จพระราชาคณะฝ่ายธรรมยุติกนิกายปัจจุบันดำรงตำแหน่งเป็นเจ้าอาวาสวัดราชบพิธสถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร กรรมการมหาเถรสมาคม และแม่กองงานพระธรรมทูต

สมเด็จพระมหามุนีวงศ์ เกิดเมื่อวันที่ 26 มิถุนายน พ.ศ. 2470 ณ ตำบลบางป่า อำเภอเมืองราชบุรี จังหวัดราชบุรี โยมบิดาชื่อนายนับ ประสัตถพงศ์ โยมมารดาชื่อนางตาล ประสัตถพงศ์ ครอบครัวประกอบอาชีพค้าขาย เรียนชั้นประถมศึกษาที่โรงเรียนเทวานุเคราะห์ กองบินน้อยที่ 4 ตำบลโคกกระเทียม อำเภอเมือง จังหวัดลพบุรี จนจบชั้นประถมศึกษาปีที่ 4

บรรพชาเป็นสามเณรเมื่อ พ.ศ. 2480 ณ วัดสัตตนารถปริวัตรวรวิหาร ตำบลหน้าเมือง อำเภอเมือง จังหวัดราชบุรี โดยมีพระธรรมเสนานี (เงิน นนฺโท) เป็นพระอุปัชฌาย์

ต่อมาได้เข้าพิธีอุปสมบทเป็นพระภิกษุ เมื่อวันที่ 9 พฤษภาคม พ.ศ. 2491 ณ พัทธสีมาวัดราชบพิธสถิตมหาสีมาราม โดยมีสมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช (วาสน์ วาสโน) เป็นพระอุปัชฌาย์ และพระจินดากรมุนี (ทองเจือ จินฺตากโร) เป็นพระกรรมวาจาจารย์

สามเณรอัมพร ประสัตถพงศ์ ไปอยู่จำพรรษาที่วัดตรีญาติ ต.พงสวาย เพื่อศึกษาเล่าเรียนพระปริยัติธรรม พ.ศ. 2483 สามารถสอบได้นักธรรมชั้นตรี จากนั้น พ.ศ. 2484 สามารถสอบได้นักธรรมชั้นโทและ พ.ศ. 2486 สามารถสอบได้นักธรรมชั้นเอก และสอบได้เปรียญธรรม 3 ประโยค เมื่อพ.ศ. 2488 สอบได้เปรียญธรรม 4 ประโยค

เมื่อ พ.ศ. 2490 ได้ย้ายมาอยู่จำพรรษา ณ วัดราชบพิธสถิตมหาสีมาราม โดยสมเด็จพระพุทธปาพจนบดี (ทองเจือ จินฺตากโร) เมื่อครั้งดำรงสมณศักดิ์ที่พระจินดากรมุนี นำมาฝากกับสมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช (วาสน์ วาสโน) สกลมหาสังฆปริณายก

ภายหลังอุปสมบทเมื่อ พ.ศ. 2491 ศึกษาพระปริยัติธรรมในสำนักเรียนวัดราชบพิธฯ จน พ.ศ. 2491 สามารถสอบได้เปรียญธรรม 5 ประโยค และ พ.ศ. ๒๔๙๓ สามารถสอบได้เปรียญธรรม 6 ประโยค

ต่อมา เข้าศึกษาที่มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย เป็นนักศึกษารุ่นที่ 5 จบศาสนศาสตรบัณฑิต เมื่อปี พ.ศ. 2500 และได้เดินทางไปศึกษาต่อระดับปริญญาโท ณ มหาวิทยาลัยพาราณสี (Banaras Hindu University) ประเทศอินเดีย จบการศึกษาเมื่อปี พ.ศ. 2512 ด้านประวัติศาสตร์และโบราณคดี

ปี พ.ศ. 2552 สภามหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย ถวายศาสนศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาวิชาพุทธศาสตร์

ปี พ.ศ. 2553 สภามหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ถวายปริญญาพุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาวิชาธรรมนิเทศ

ภายหลังพล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี และหัวหน้าคณะรักษาความสงบแห่งชาติ(คสช.) เปิดเผยภายหลังประชุมคณะรัฐมนตรี(ครม.)ว่า สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว มหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร ได้ทรงโปรดเกล้าฯ สมเด็จพระมหามุนีวงศ์(อัมพร อมพโร) เจ้าอาวาสวัดราชบพิธสถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร ขึ้นเป็นสมเด็จพระสังฆราชองค์ที่ 20 และต่อมาทางสำนักนายกรัฐมนตรี ได้ออกแถลงการณ์ เรื่องการสถาปนาสมเด็จพระสังฆราช เพื่อเป็นการสนองพระบรมราชโองการ โปรดเกล้าฯ สมเด็จพระสังฆราชองค์ใหม่

สำหรับบรรยากาศบริเวณโดยรอบ และภายในวัดราชบพิตรสถิตมหาสีมาราม ผู้สื่อข่าวรายงานว่าได้มีสื่อมวลชนบางส่วนเริ่มเดินทางเข้ามามาเฝ้ารอความเคลื่อนไหว เก็บบรรยากาศบริเวณภายในวัด และบริเวณกุฏิของสมเด็จพระมหามุนีวงศ์ ขณะเดียวกันในช่วงเย็นได้มีสาธุชน และญาติโยมบางส่วนทยอยกันเข้ามาทำบุญภายในพระอุโบสถวัดราชบพิตร แต่ก็ยังไม่มีความเคลื่อนไหวใดที่เกี่ยวข้องกับการโปรดเกล้าฯ สมเด็จพระสังฆราชองค์ที่ 20 อย่างไรก็ตามจากการสอบถามพระลูกวัดที่อยู่ในบริเวณพระอุโบสถ ได้รับคำตอบว่า กิจกรรมในพระอุโบสถ เป็นการทำบุญของญาติโยมตามปกติ และยังไม่มีกิจ หรือพิธีอันใดที่เกี่ยวข้องกับสมเด็จพระมหามุนีวงศ์ 

ด้านนางเตือนจิตต์ มิ่งคำเลิศ อายุ 70 ปี อดีตข้าราชการครูโรงเรียนราชโบริกานุเคราะห์ อยู่บ้านเลขที่ 28 หมู่ 1 ต.บางป่า อ.เมือง จ.ราชบุรี ว่า ความรู้สึกดีใจ หลังมีพระราชโองการโปรดสถาปนาแต่งตั้ง สมเด็จพระมหามุนีวงศ์ เจ้าอาวาสวัดราชบพิธสถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร เป็นสมเด็จพระสังฆราช องค์ที่ 20 ซึ่งมีศักดิ์เป็นพี่ชาย มีชื่อเดิมว่า อัมพร ประสัตถพงศ์ เกิดเมื่อวันที่ 26 มิถุนายน พ.ศ. 2470 ปัจจุบัน อายุ 89 ปี เป็นพี่ชายคนที่ 2 จากพี่น้อง ทั้งหมด 9 คน ส่วนตนเองเป็นน้องสาว คนที่ 8 ในวัยเด็กท่านได้บวชอยู่ที่วัดสัตตนารถปริวัตรฯ อ.เมือง ราชบุรี ก่อนที่จะย้ายไปอยู่ที่วัดตรีญาติ ซึ่งเป็นวัดใกล้บ้าน ขณะนั้นตนยังอยู่ในวัยเด็กมากนัก มารู้ความก็ต่อเมื่อท่านได้บวชเป็นพระแล้วและได้ไปอยู่ที่วัดราชบพิธสถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร กรุงเทพมหานคร แล้ว

ด้านพระมงคลธรรมาภรณ์ ผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดสัตตนารถปริวัตรวรวิหาร กล่าวว่า อาตมานั้นเป็นพระรุ่นหลาน รุ่นเหลน แล้ว จึงไม่ค่อยทราบประวัติเท่าไร แต่พอจะทราบว่า ท่านเคยมาบวชที่วัดแห่งนี้ และถือเป็นเรื่องที่ดีเป็นเรื่องสิริมงคล ที่สมเด็จพระมหามุนีวงศ์ ซึ่งเป็นชาวจังหวัดราชบุรี ได้รับการแต่งตั้งให้เป็นประมุขของสงฆ์

นายบุญธรรม สุกใสดี อายุ 90 ปี อยู่บ้านเลขที่ 44 หมู่ 6 ต.พงสวาย อ.เมือง จ.ราชบุรี ซึ่งเป็นเพื่อนในสมัยที่สมเด็จพระมหามุนีวงศ์ บรรพชาเป็นสามเณรที่วัดตรีญาติ เพราะบ้านอยู่ใกล้กันและบวชเณรมาด้วยกันหลายพรรษา ช่วงนั้นตนป่วยอยู่หลายเดือน ท่านก็ดูแล บิณฑบาตนำอาหารมาให้ตลอด สมเด็จพระมหามุนีวงศ์ ท่านเป็นคนเรียนเก่งเป็นมหาตั้งแต่สมัยยังเป็นสามเณร และไปเรียนต่อที่กรุงเทพฯ และทุกๆ วันที่ 12 ก.พ.ของทุกปี สมเด็จพระมหามุนีวงศ์ ก็มาทำบุญที่วัดตรีญาติ เพราะมาทำบุญให้กับบรรพบุรุษของญาติพี่น้องที่วัดนี้ ส่วนที่วัดตรีญาติ ก็มีการบูรณะกุฏิที่สมเด็จพระมหามุนีวงศ์เคยจำพรรษาอยู่ 
  

ภาพ : facebook/วัดราชบพิธสถิตมหาสีมาราม Wat Rajabopit

อ่านข่าวที่เกี่ยวข้อง

โปรดเกล้าฯ สมเด็จพระสังฆราช องค์ที่ 20 วัดราชบพิธ โดยจะสถาปนาวันที่ 12 ก.พ.นี้ ตามประเพณี