ปรากฎการณ์ราคารับซื้อข้าวเปลือกที่ลดต่ำลง ทำให้ลูกชาวนา หันมาประกาศขายข้าวผ่านสื่อออนไลน์ช่วยเหลือครอบครัว รวมถึง 'พิจารณ์ แจ้งสว่าง' ลูกชาวนาจากจังหวัดสุรินทร์ ที่บริหารจัดการสินค้าด้วยกลยุทธ์ 'ซีโร่ สต็อค' คือการ สีข้าว เท่ากับยอดคำสั่งซื้อ เพื่อให้ข้าวสดใหม่ ส่งตรงถึงผู้บริโภค
เว็บไซต์ ไทยไรซ์ ดอท โค (Thairice.co) คือผลงานการพัฒนาพื้นที่ฝากขายข้าวออนไลน์ โดย นายพิจารณ์ แจ้งสว่าง สถาปนิกหนุ่ม สายเลือดลูกชาวนาจากจังหวัดสุรินทร์ ที่ต้องการช่วยเหลือเพื่อนครอบครัวชาวนาด้วยกัน ให้สามารถส่งข้าวถึงมือผู้บริโภค โดยไม่ถูกกดราคาจากโรงสี
จุดเริ่มต้นของไอเดียนี้ มาจากเมื่อปี 2557 'พิจารณ์' เริ่มมองเห็นแนวโน้มราคารับซื้อข้าวเปลือกไม่คุ้มกับต้นทุน สวนทางกับราคาข้าวสาร จึงทดลองนำข้าวเปลือก 1 ตัน ส่งสีที่โรงสีชุมชน แบ่งบรรจุถุง ถุงละ 5 กิโลกรัม แล้วออกขายตามบ้านในพื้นที่กรุงเทพฯ ผลปรากฏว่าได้รับการตอบรับดี ส่วนหนึ่งมาจากพันธุ์ข้าวหอมมะลิ 105 ของสุรินทร์ มีชื่อเสียงอยู่แล้ว
นำไปสู่แนวคิดการจัดทำ เว็บไซต์ ไทยไรซ์ ดอท โค เพื่อรับออร์เดอร์ ในปีนี้ (59) เนื่องจากไม่ต้องการตระเวนขายอีกต่อไป และเมื่อศึกษาข้อมูล ก็พบว่า คน 1 คน จะบริโภคข้าวเฉลี่ยเดือนละ 10 กิโลกรัม หากสามารถรับออร์เดอร์ได้ 100 คน ก็จะคุ้มค่ากับปริมาณการสีข้าวเปลือก 1 ตันต่อครั้ง ตามแนวคิด ซีโร่ สต็อค เพื่อให้ข้าวสารมีความสดใหม่ ถึงมือผู้บริโภค และไม่ต้องเสียต้นทุนดูแลรักษา
ประจวบเหมาะกับกระแสที่สังคม กำลังให้ความสนใจช่วยเหลือชาวนาที่ประสบปัญหาราคารับซื้อข้าวเปลือกตกต่ำ ทำให้เกิดการแชร์ต่อ และมียอดออร์เดอร์แล้ว 30 ตัน 'พิจารณ์' จึงเปิดรับลูกชาวนาอื่นเพิ่มเติม เพื่อช่วยแบ่งเบาออร์เดอร์และถือเป็นการกระจายรายได้ไปในตัว
เบื้องต้น กำหนดราคาข้าวสารหอมมะลิที่ 35 บาทต่อกิโลกรัม เป็นส่วนต่างที่ได้จากการจำหน่ายเองประมาณ 25 บาท เมื่อเทียบกับราคารับซื้อข้าวเปลือก 6,700-9,700 บาทต่อตัน หรือประมาณ 6-9 บาทต่อกิโลกรัม
ซึ่งราคาจำหน่ายนี้ ยังใกล้เคียงกับราคาข้าวสารหอมมะลิในท้องตลาด ที่วางจำหน่ายประมาณ 33-45 บาทต่อกิโลกรัม ราคานี้มีทั้งข้าวเก่าและข้าวใหม่
'พิจารณ์' บอกว่า เขาต้องควบคุมต้นทุนด้านโลจิสติกส์ ให้อยู่ในส่วนต่างจึงจะมีกำไร โดยใช้วิธีจัดออร์เดอร์แยกตามพื้นที่ เพื่อให้สะดวกต่อการจัดส่ง
ชาวนาที่มาฝากขายข้าวในเว็บไซต์ไทยไรซ์ ดอท โค จะอยู่ภายใต้ชื่อ "ฟางเส้นสุดท้าย" ซึ่งเป็นการสื่อสารแบรนด์แบบตรงไปตรงมา ตามสไตล์ของชาวนา โดย 'พิจารณ์' จะระบุคิวอาร์โค้ด เพื่อระบุที่มาของข้าวและผู้ผลิต ซึ่งต่อไปจะกลายเป็นกลไกตรวจสอบคุณภาพ ที่ลูกค้าสามารถเข้ามารีวิวคุณภาพสินค้าผ่านทางเว็บไซต์ได้ หากได้รับการตอบรับที่ดีอย่างต่อเนื่อง ก็จะนำไปสู่การจดทะเบียนธุรกิจอีคอมเมิร์ซอย่างเป็นทางการ
คาราวานข้าว "ฟางเส้นสุดท้าย" กำลังรวบรวมผลผลิต และเตรียมจัดส่งสินค้าล็อตแรกในวันที่ 15 พฤศจิกายน 2559 นี้ แม้จะเป็นเพียงก้าวแรก แต่ 'พิจารณ์' เชื่อว่าจะสานต่อให้มีก้าวต่อๆ ไป เพื่อช่วยยกระดับชีวิตความเป็นอยู่ของชาวนา ให้สมกับคำว่า กระดูกสันหลังของชาติ
