กุมภาพันธ์ 2531 สงครามประเทศเพื่อนบ้านครั้งสุดท้าย ที่สองประเทศได้มาแต่ความสูญเสีย
เมื่อกว่า 20 ปีก่อน ไทยและประเทศเพื่อนบ้าน เคยทำสงครามจากปัญหาข้อพิพาทเรื่องพื้นที่ทับซ้อนมาแล้ว ความสูญเสียจากสมรภูมิบ้านร่มเกล้า ทำให้ไทย และ ลาว ยอมเปิดโต๊ะเจรจายุติศึก และทำข้อตกลงร่วมกัน ซึ่งเป็นหนทางหนึ่งที่ทำให้คนในพื้นที่ชายขอบและ 2 ประเทศไม่ต้องเผชิญหน้ากับความรุนแรง
ปัญหาการถือแผนที่พรมแดนคนละฉบับ ที่เป็นข้อพิพาทระหว่างไทย กับกัมพูชาในขณะนี้ เคยเกิดขึ้นมาแล้วเมื่อกว่า 20 ปีก่อน ที่บ้านร่มเกล้า อำเภอชาติตระการ จังหวัดพิษณุโลก จนนำมาสู่สงครามระหว่างไทย กับลาว และกลายเป็นความสูญเสียของกองทัพไทยมากที่สุดครั้งหนึ่งในประวัติศาสตร์
ข้อพิพาทเรื่องดินแดนไทย - ลาว ที่บ้านร่มเกล้า เกิดขึ้นตั้งแต่กลางปี 2530 แต่วันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2531 เป็นวันที่พลเอก ชวลิต ยงใจยุทธ ผู้บัญชาการทหารบกในขณะนั้น ประกาศใช้กำลังทหาร ผลักดันกองกำลังลาวออกจากเขตพื้นที่ไทยทุกรูปแบบจึงเกิดการสู้รบอย่างหนัก
โดยมีจุดปะทะสำคัญที่เนิน 1428 ซึ่งทหารลาวยึดยอดเนินไว้เป็นฐานที่มั่นในการต่อสู้ ไทย ใช้ทั้งทหารราบ ทหารม้า ทหารปืนใหญ่ และทหารพราน รวมทั้งเครื่องบิน เอฟ 5 อี และ โอวี 10 อย่างละ 1 ลำ แต่ถูกลาวยิงตก ในขณะที่ลาวเองก็ใช้กองกำลังจำนวนมากในการสู้รบกับทหารไทย
การสู้รบใช้เวลานานนับเดือน จนแต่ละฝ่ายเกิดความสูญเสียทั้งกำลังพล อาวุธยุทโธปกรณ์ และประชาชนในพื้นที่ คณะผู้แทนทหารไทย นำโดย พล.อ.ชวลิต ยงใจยุทธ กับคณะผู้แทนทหารสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชานลาว นำโดย พล.อ.สีสะหวาด แก้วบุนพัน หัวหน้าเสนาธิการสูงสุด กองทัพประชาชนลาว จึงเปิดโต๊ะเจรจายุติศึก ที่ห้องรับรองกองทัพอากาศ กรุงเทพ
ได้ข้อสรุปว่า ไทย และลาวทำข้อตกลงหยุดยิง แยกทหารออกจากแนวสู้รบข้างละ 3 กิโลเมตร แต่ทั้งสองฝ่าย ยังไม่สละสิทธิ์ในการอ้างอธิปไตยของตนเหนือพื้นที่พิพาท และตั้งแต่ปี 2539 เป็นต้นมา คณะกรรมาธิการเขตแดนร่วมไทย-ลาว ใช้วิธีสำรวจและจัดทำหลักเขตแดนทางบกตลอดแนวระหว่างกัน แม้ยังไม่ได้ข้อสรุป แต่ทั้งสองประเทศ ก็ให้ประชาชนในพื้นที่ดำรงชีวิตได้ตามปกติ แต่ห้ามก่อสร้างเพิ่มเติม ในแต่ละด้านของสันปันน้ำระยะ 100 เมตร โดยทั้งสองประเทศ ต่างเคารพข้อตกลงที่ให้ไว้ต่อกัน
Produced by VoiceTV