นักประชากรศาสตร์ ชี้ทางการจีนประกาศยกเลิกนโยบายลูกคนเดียว เป็นการแก้ปัญหาที่ปลายเหตุ ไม่สามารถเพิ่มอัตราการเกิดได้     
        
ความเลวร้ายของนโยบายลูกคนเดียวที่จีนบังคับใช้มา 36 ปี ทำให้เกิดการวิพากษ์วิจารณ์มากมายถึงการละเมิดสิทธิประชาชน นโยบายลูกคนเดียวเป็นตัวอย่างที่เด่นชัดที่สุดของการที่รัฐใช้อำนาจเข้าไปสอดแทรกสิทธิส่วนบุคคลขั้นพื้นฐานที่สุดของประชาชนอย่างการมีบุตร 

36 ปีที่ผ่านมา ตำรวจและเจ้าหน้าที่หน่วยวางแผนครอบครัวของจีน บังคับหญิงจำนวนนับล้านให้ทำแท้ง ตรวจสอบรอบเดือนของพวกเธอ รวมถึงบังคับให้หญิงอีกมากมายทำหมัน เพราะฉะนั้นการที่รัฐบาลประกาศยกเลิกนโยบายลูกคนเดียว เปลี่ยนมาเป็นการให้คู่สมรสชาวจีนมีบุตรได้ไม่เกิน 2 คนแทน จึงถูกมองว่ามีความหมายยิ่งใหญ่

แต่นักสิทธิมนุษยชนกลับมองว่าการเปลี่ยนจากการจำกัดลูก 1 คนเป็น 2 คน ก็ไม่ต่างอะไรกันในแง่ของการที่รัฐเข้ามาละเมิดสิทธิประชาชนในเรื่องที่ส่วนตัวที่สุด แม้จะสามารถแก้ปัญหาการบังคับทำแท้งหรือทำหมันได้บ้างก็ตาม

อย่างไรก็ตามนักประชากรศาสตร์ยืนยันว่าการลดลงของอัตราการเกิดในจีน ไม่ได้เกิดจากนโยบายลูกคนเดียวทั้งหมด เพราะแนวโน้มการมีลูกน้อยลงเริ่มตั้งแต่ในทศวรรษที่ 1970 ที่สังคมจีนเริ่มเข้าสู่การปฏิวัติอุตสาหกรรม ค่าครองชีพที่ถีบตัวสูง และการที่ผู้หญิงต้องทำงานนอกบ้านมากขึ้น ทำให้คนส่วนใหญ่มีลูกน้อยลงโดยอัตโนมัติ

ด้วยเหตุผลเดียวกันนี้จึงหมายความว่าแม้จะยกเลิกนโยบายลูกคนเดียว ก็ไม่ได้หมายความว่าชาวจีนจะมีลูกมากกว่า 1 คน พิสูจน์ได้จากการที่ในระยะ 2 ปีที่ผ่านมา รัฐบาลผ่อนคลายกฎให้ประชาชนหลายพื้นที่มีบุตรคนที่ 2 ได้ รวมแล้วมีคู่สมรสที่ได้รับการผ่อนผันกว่า 10 ล้านคู่ แต่ผู้ที่สมัครรับสิทธิ์มีไม่ถึง 1 ล้านคู่ น้อยกว่าที่รัฐบาลคาดไว้เกินครึ่ง