หนึ่งในข้อยืนยันว่าการลบล้างผลพวงรัฐประหารสามารถทำได้จริง คือตัวอย่างของการล้มล้างการกระทำของรัฐบาลในระบอบวิชี่ของฝรั่งเศส

ซึ่งนายปิยบุตร แสงกนกกุล นักวิชาการคณะนิติราษฎร์ เคยอธิบายไว้ในประกาศนิติราษฎร์ฉบับที่ 29

"ชาติ งาน และครอบครัว" กลายมาเป็นคำขวัญของประเทศฝรั่งเศสในช่วงต้นทศวรรษที่ 1940 แทนคำขวัญ "เสรีภาพ เสมอภาค ภราดรภาพ" ที่ฝรั่งเศสยึดถือมาอย่างยาวนาน หลังจากรัฐบาลวิชี่ภายใต้การนำของนายพลเปแตง ได้รับมอบอำนาจทุกประการจากรัฐบัญญัติของรัฐสภาฝรั่งเศสเมื่อวันที่ 10 กรกฎาคม 2548 หลังฝรั่งเศสยอมแพ้ต่อเยอรมนี

ต่อมาเมื่อเยอรมนีแพ้สงคราม และฝรั่งเศสเป็นอิสระ คณะกรรมการกู้ชาติฝรั่งเศสจึงแปลงสภาพเป็น "รัฐบาลชั่วคราวแห่งสาธารณรัฐฝรั่งเศส" ซึ่งรัฐบาลชุดใหม่นี้ต้องเผชิญกับปัญหา ทั้งปัญหาการเมืองและเศรษฐกิจ  ตลอดจนปัญหาทางด้านกฎหมาย และการชดใช้เหยื่อ รวมทั้งผู้เสียหายจากการกระทำสมัยระบอบวิชี่

ด้วยเหตุนี้ คณะรัฐบาลชั่วคราวแห่งสาธารณรัฐฝรั่งเศสจึงตรารัฐกำหนดขึ้นหนึ่งฉบับ ชื่อว่า "รัฐกำหนดว่าด้วยการก่อตั้งความชอบด้วยกฎหมายแบบสาธารณรัฐขึ้นใหม่ในดินแดนฝรั่งเศส" ซึ่งวางอยู่บนหลักการ 2 ประการ นั่นคือการล่วงละเมิดมิได้ของสาธารณรัฐ หมายถึง การประกาศว่า รูปแบบการปกครองแบบสาธารณรัฐของฝรั่งเศสไม่เคยสูญหายไป ไม่เคยยุติการคงอยู่ แม้จะผ่านช่วงการปกครองของระบอบวิชี่มาแล้วก็ตาม

และอีกประการหนึ่ง คือให้การกระทำใดๆ ซึ่งเทียบเท่ารัฐธรรมนูญ รัฐบัญญัติ ประกาศใดๆ ที่ใช้บังคับ  แต่เป็นกระทบสิทธิของประชาชน เช่น การตั้งศาลพิเศษ การบังคับทำงาน การก่อตั้งสมาคมลับ การแบ่งแยกบุคคลทั่วไปออกจากคนยิว ให้ถือว่าเป็นสิ่งไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อนและไม่มีผลตามกฎหมาย

แต่เพื่อไม่ให้ประชาชนทั่วไปได้รับผลกระทบจากการประกาศยกเลิกการกระทำในสมัยวิชี่ รัฐบัญญัติจึงเลือกรับรองารกระทำบางเรื่อง ที่การประกาศยกเลิกจะไม่มีผลย้อนหลัง แต่จะมุ่งไปยังการกระทำในอนาคต นั่นหมายถึงว่า การกระทำที่ได้รับการรับรองเหล่านี้จะไม่ถูกยกเลิกไป

ส่วนผู้ที่กระทำความผิด แม้ว่ารัฐบัญญัติจะได้ประกาศว่าระบอบวิชี่และรัฐบาลในสมัยนั้นจะไม่ถือว่าเคยดำรงอยู่ และการกระทำในสมัยนั้นไม่เคยเกิดขึ้นและไม่มีผลตามกฎหมาย แต่ต่อมาศาลได้กลับแนวพิพากษาว่า รัฐบาลวิชี่เป็นผู้มีอำนาจในความเป็นจริง และรัฐไม่สามารถหลุดพ้นจากความผิด ดังนั้น เอกชนผู้เสียหายย่อมมีสิทธิได้รับค่าเสียหายจากการกระทำที่เกิดขึ้นในสมัยระบอบวิชี่ได้

และนี่คือตัวอย่างในประเทศฝรั่งเศส ที่แสดงให้เห็นว่าการลบล้างการกระทำในสมัยเผด็จการสามารถเกิดขึ้นได้จริง

Produced by VoiceTV