รู้หรือไม่ ? สมุนไพรอะไรบ้างที่ช่วยบรรเทาอาการไอ อาการไอหากปล่อยทิ้งไว้ อาจทำให้นอนไม่หลับ หรือเหนื่อยหอบ และยังส่งผลต่อบุคลิกภาพอีกด้วย 

การไอ เป็นกลไกหนึ่งของร่างกายในการกำจัดสารคัดหลั่ง สิ่งระคายเคือง ออกจากระบบทางเดินหายใจ แต่การไอส่งผลต่อบุคลิกภาพและสุขภาพจิตได้  ดังนั้นการทานยาช่วยบรรเทาอาการไอ จะให้อาการไอลดน้อยลงได้ ซึ่งในข้อมูลสาธารณสุขมูลฐานได้กำหนดรายการสมุนไพรแก้ไอขับเสมหะไว้ดังนี้

1.มะแว้งต้น  หรือ มะแว้งเครือ มีสารสำคัญได้แก่อัลคาลอยด์  ใช้ผลแก่ที่ยังไม่เปลี่ยนเป็นสีแดงของมะแว้งต้นหรือมะแว้งเครือ จำนวน 10-20 ผล กินแก้ไอ ขับเสมหะ เด็กใช้ 2-3 ผล ตำกวาดคอ 

2.มะนาว  มีสารสำคัญคือ citric acid ใช้น้ำคั้นผลที่มีรสเปรี้ยว 2-3 ช้อนโต๊ะ ผสมกับเกลือเล็กน้อยจิบบ่อยๆ 

3.. มะขาม มีสารสำคัญในเนื้อฝักมะขามแก่ได้แก่ tartaric acid บรรเทาอาการไอโดยใช้เนื้อฝักแก่จิ้มเกลือรับประทาน หรือคั้นน้ำผสมเกลือจิบ 

4.. มะขามป้อม ใช้เนื้อผลแก่ 2-3 ผล โขลกพอแหลก จิ้มเกลือเล็กน้อย อมหรือเคี้ยว วันละ 3-4 ครั้ง สารสำคัญในมะขามป้อมได้แก่ วิตามินซี 

5.เพกา นำเมล็ดเพกา 1/2-1 กำมือ (1.5-3 กรัม) ต้มน้ำเดือด 2 แก้ว (300 มล.) นาน 1 ชั่วโมง กรองเอาแต่น้ำ ดื่มวันละ 3 ครั้ง 

6.ขิง นำเหง้าขิงแก่มาฝนกับน้ำมะนาว หรือขิงสดตำผสมน้ำและเกลือเล็กน้อย ใช้กวาดคอหรือจิบบ่อยๆ สารสำคัญในเหง้าขิงได้แก่ น้ำมันหอมระเหย เช่น gingerol และ zingerone อย่างไรก็ตาม ควรระวังการใช้เหง้าขิงในผู้ป่วยที่ใช้ยาต้านการแข็งตัวของเลือด เช่น warfarin หรือยากลุ่มต้านอักเสบที่ไม่ใช่เสตียรอยด์ รวมทั้งผู้ป่วยเบาหวาน เนื่องจากเหง้าขิงอาจมีผลลดน้ำตาลในเลือด 

7.ดีปลี เป็นพืชสมุนไพรที่มีรสชาติเผ็ดร้อน ผลดีปลีแห้ง 1/2-1 ผล ฝนกับน้ำมะนาวผสมเกลือเล็กน้อย ใช้กวาดคอหรือจิบบ่อยๆ บรรเทาอาการไอได้ สารสำคัญในดีปลีได้แก่ beta-caryophyllene

ที่มา : คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล