สำนักพระราชวังญี่ปุ่นออกพระราชประวัติ จักรพรรดิฮิโรฮิโต  สมมติเทพผู้ครองราชย์ขณะกองทัพทำสงครามนองเลือดทั่วเอเชีย สื่อชี้หนังสือยังตอบไม่ชัด พระองค์มีส่วนรับผิดชอบแค่ไหน

พระราชประวัติชุดนี้ประกอบด้วยหนังสือ 61 เล่ม ใช้เวลารวบรวม 24 ปี ใช้เงินภาษีของชาวญี่ปุ่น 230 ล้านเยน หรือประมาณ 70 ล้านบาท แต่นักวิจารณ์บอกว่า แทบไม่ได้เสนอหลักฐานใหม่ๆเกี่ยวกับหนึ่งในบุคคลอื้อฉาวที่สุดของโลกศตวรรษที่ 20 ผู้นี้

ที่ผ่านมา นักประวัติศาสตร์มีความเห็นต่อสมเด็จพระจักรพรรดิ ฮิโรฮิโต แตกต่างกันเป็น 2 ฝ่าย ฝ่ายหนึ่งมองว่า พระองค์เป็นแค่หุ่นเชิดของกองทัพ

แต่อีกฝ่ายหนึ่งมองว่า ฮิโรฮิโตมีบทบาทนำญี่ปุ่นเข้าสู่สงครามโลกครั้งที่สอง พระองค์เป็นดังเทพเจ้า เป็นผู้บัญชาการสูงสุด จึงมีอำนาจตัดสินใจในการทำสงครามเมื่อคริสต์ทศวรรษ 1930-1940 การรุกรานและยึดครองจีน ซึ่งจีนอ้างว่าทำให้มีประชาชนตาย 20 ล้านคน จะไม่เกิดขึ้นหากพระองค์มิได้ทรงเห็นชอบ

นักวิจารณ์บอกว่า หนังสือพระราชประวัติฉบับทางการชุดนี้ เสนอเนื้อหาในเชิงเห็นอกเห็นใจพระองค์

@  ในพระบรมฉายาลักษณ์ ปี 2483 จักรพรรดิฮิโรฮิโต ทรงม้าในพระราชวัง กรุงโตเกียว ฉลองพระองค์ในเครื่องแบบผู้บัญชาการทหารสูงสุดของญี่ปุ่น

หนังสือระบุว่า ก่อนญี่ปุ่นโจมตีฐานทัพเพิร์ลฮาร์เบอร์ของสหรัฐในเดือนธัรวาคม 2484 ฮิโรฮิโตทรงปรามการ "ทำสงครามอย่างไม่ยั้งคิด" ซึ่งจะทำให้พระองค์รู้สึก "สงสารบรรพขัตติยะ"

พระองค์ยังทรงคัดค้านพวกผู้บัญชาการทหาร ที่ได้นำประเทศทำสงครามเต็มรูปแบบกับจีนในปี 2480 ด้วย โดยให้คำมั่นว่าสงครามจะกินเวลาสั้น และญี่ปุ่นจะชนะแน่นอน

อย่างไรก็ดี หนังสือแสดงให้เห็นว่า พระองค์ทรงพอพระทัยกับชัยชนะในสมรภูมิต่างแดน กองทัพญี่ปุ่นได้รุกรานแมนจูเรียในปี 2474 แล้วจัดตั้งรัฐบาลหุ่น พร้อมกับฐานทัพสำหรับเล่นงานจีน ในปี 2480 กองทัพญี่ปุ่นเข้ายึดเมืองหลวงนานกิงของจีน มีการสังหารพลเรือนนับแสน

หลังจากได้รับรายงานว่ากรุงนานกิงแตก ฮิโรฮิโตทรงบอกให้พวกผู้นำทหารไปแจ้งกับกำลังพลว่า "ข้าพเจ้าพึงพอใจอย่างยิ่งในความกล้าหาญของพวกเขา ที่ได้ตีเมืองหลวงของจีนแตกได้ในเวลาอันสั้น"

สำนักข่าวเกียวโดนิวส์ รายงานว่า เอกสารในหนังสือแสดงให้เห็นภาพการโอบล้อมและโจมตีเมืองนานกิง แต่ไม่มีรายละเอียดเรื่องการสังหารหมู่ประชาชน

@  ในภาพถ่ายเมื่อวันที่ 27 กันยายน 2488 พลเอกดักลาส แม็กอาร์เธอร์ ถ่ายรูปคู่กับจักรพรรดิฮิโรฮิโต ระหว่างเสด็จฯเยือนสถานทูตสหรัฐในกรุงโตเกียว

เมื่อญี่ปุ่นยอมแพ้สงครามในปี 2488 กองกำลังยึดครองที่นำโดยสหรัฐยังคงให้ฮิโรฮิโตครองราชย์ต่อไปเพื่อเห็นแก่เสถียรภาพ แม้ในขณะนั้นมีการจับกุม ไต่สวน และประหารผู้นำทางการเมืองและผู้นำกองทัพจำนวนมาก อย่างไรก็ดี ฮิโรฮิโตต้องสละฐานะเทพเจ้าเป็นการแลกเปลี่ยน

พระองค์ดำรงตำแหน่งประมุขจนกระทั่งเสด็จสวรรคตในปี 2532  ทรงได้เห็นประเทศเปลี่ยนผ่านจากระบอบทหารเป็นระบอบประชาธิปไตย ใช้ทุนนิยมระบบตลาด และมีฐานะอันมั่งคั่ง

@  บางส่วนของหนังสือชุดพระราชประวัติฉบับทางการ ตีพิมพ์เผยแพร่เมื่อวันอังคาร

บทบาทที่ถูกมองต่างมุมทั้งในทางบวกและทางลบ ทำให้การเขียนพระราชประวัติต้องใช้เวลานานมากดังกล่าว สำนักพระราชวังบอกว่า ใช้เอกสารรวม 3,152 ชิ้น เป็นเอกสารใหม่ 40 ชิ้น ในการเขียนหนังสือหนา 12,000 หน้าชุดนี้

สื่อมวลชนญี่ปุ่นลงความเห็นว่า หนังสือดังกล่าวไม่ได้สะท้อนการยอมรับผิดอย่างชัดเจนต่อสงครามอันเป็นที่รู้กันว่าฮิโรฮิโตทรงก่อขึ้น

ทากาฮิซะ ฟุรุกาวะ อาจารย์ด้านประวัติศาสตร์ มหาวิทยาลัยนิฮอน บอกว่า หนังสือนี้เป็นประโยชน์ต่อนักค้นคว้า มีการใช้เอกสารลับหลายชิ้น แต่เนื้อหาไม่มีอะไรน่าแปลกใจ สำนักพระราชวังต้องเปิดเผยข้อมูลมากกว่านี้ รวมทั้งเอกสารต้นฉบับต่างๆ.

Source: AFP

Photo: AP

Video: BBC/NuttBurger