จาตุรนต์ ฉายแสง สส.บัญชีรายชื่อ พรรคเพื่อไทย โพสต์ผ่านสื่อโซเชียลมีเดีย วันนี้ (23 กันยายน 2568) ว่า ผมไปร่วมรายการรายการฟังเสียงประเทศไทยที่สถานีไทยพีบีเอสมา ก็ได้แสดงความเห็นตามประเด็นที่มีการถามและแลกเปลี่ยนกัน แต่เนื่องจากเวลาสำหรับวิทยากรแต่ละคนมีไม่มาก จึงไม่ครอบคลุมประเด็นที่คุยกัน คิดว่าน่าจะขยายความบางประเด็นในที่นี้ครับ

1. ร่างแก้ไขรัฐธรรมนูญที่พรรคเพื่อไทยมีข้อสรุปล่าสุด มีการเพิ่มเติม เรื่องการแก้ไขเพิ่มเติมมาตรา 156 ว่าด้วยอำนาจหน้าที่ของรัฐสภา เพื่อให้ที่ประชุมร่วมของรัฐสภาสามารถพิจารณาและลงมติ เพื่อส่งเรื่องการจัดให้มีการลงประชามติเกี่ยวกับการแก้ไขรัฐธรรมนูญไปยังคณะรัฐมนตรี หรือกกต.ได้

การแก้มาตรานี้จะเป็นการเชื่อมการแก้ไขรัฐธรรมนูญที่รัฐสภาต้องการให้มีการจัดทำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ เชื่อมโยงไปสู่การทำประชามติได้อย่างสอดคล้องถูกต้องตามรัฐธรรมนูญ หมดปัญหาที่ว่า “รัฐสภาจะลงมติให้มีการจัดทำประชามติได้อย่างไร” ครับ

2. ร่างแก้ไขรัฐธรรมนูญที่เพิ่มหมวด 15 / 1 และแก้มาตรา 256 ครั้งนี้แตกต่างจากเดิมตรงที่ไม่ได้เป็นการเริ่มและทำให้เกิดการจัดทำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่โดยร่างนี้เอง แต่จะเป็นการสร้างกระบวนการวิธีการในการจัดทำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ ซึ่งจะกำหนดให้มีผู้มีสิทธิ์เสนอได้ ได้แก่ คณะรัฐมนตรี สมาชิกรัฐสภา และประชาชน 

ซึ่งเมื่อรัฐสภาลงมติให้ความเห็นชอบแล้ว รวมทั้งมีการลงประชามติและประชาชนเห็นชอบแล้ว การจัดทำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ตามกระบวนการ ที่สร้างขึ้นโดยร่างนี้ก็จะเกิดขึ้นและดำเนินต่อไปจนถึงขั้นถ้าร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ ผ่านความเห็นชอบของรัฐสภา และนำไปจัดให้มีการลงประชามติต่อไป

3. ส่วนเรื่องใครจะเป็นผู้ร่างนั้น เข้าใจว่าในร่างของพรรคการเมืองที่เตรียมจะเสนอทุกพรรค รวมทั้งของพรรคเพื่อไทยไม่ได้ให้มีสภาร่างรัฐธรรมนูญ (สสร.) ที่มาจากการเลือกตั้งโดยตรง เพื่อไม่ให้ขัดต่อคำวินิจฉัยล่าสุดของศาลรัฐธรรมนูญ

โดยร่างของพรรคเพื่อไทยให้มี สสร. ที่มาจากการเลือกตั้งโดยอ้อม คือเลือกตั้งจากประชาชนมาก่อนแล้วให้รัฐสภามาคัดเลือกให้เหลือจำนวนที่กำหนด และมีคณะกรรมาธิการยกร่าง เพื่อเสนอต่อสสร.

ในวงเสวนาวันนี้มีการตั้งคำถามว่า หากคำวินิจฉัยกลางออกมาไม่ปิดทางที่จะให้มี สสร.ที่มาจากการเลือกตั้งพรรคการเมืองจะว่าอย่างไร ผมได้ตอบไปแล้วว่าถ้าคำวินิจฉัยกลางไม่ปิดทาง เราก็สามารถคุยกันในชั้นคณะกรรมาธิการได้ เพื่อปรับเปลี่ยนให้สสร.มาจากการเลือกตั้งโดยตรงของประชาชน และถือว่าเมื่อร่างนี้ผ่านความเห็นชอบของรัฐสภาในวาระที่สามแล้ว ย่อมจะต้องไปผ่านการจัดให้มีการลงประชามติ ซึ่งหมายความว่าให้ประชาชนผู้เป็นเจ้าของอำนาจสถาปนารัฐธรรมนูญเป็นผู้ตัดสินชี้ขาด