นายอนุสรณ์ เอี่ยมสะอาด สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร แบบบัญชีรายชื่อพรรคเพื่อไทย อภิปรายระหว่างการพิจารณาร่างแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญ 3 ฉบับของรัฐสภา ว่า “ไม่มีรัฐธรรมนูญใดศักดิ์สิทธิ์ ถ้าไม่ได้เขียนด้วยหัวใจของประชาชน” ถ้าเสียงประชาชนเบา รัฐธรรมนูญจะกลายเป็นแค่กระดาษ แต่ถ้าเสียงประชาชนดัง มันจะกลายเป็นคำประกาศของอิสรภาพของคนในชาติ เราไม่ได้แก้รัฐธรรมนูญเพื่อประโยชน์ของนักการเมือง แต่เราแก้เพื่อให้ “อำนาจกลับไปอยู่ในมือของเจ้าของที่แท้จริง” นั่นคือ ประชาชนคนไทยทุกคน“รัฐธรรมนูญไม่ใช่ข้อตกลงของผู้ถืออำนาจ แต่คือ ‘ข้อตกลงในการอยู่ร่วมกันของคนทั้งชาติ’ “เรือเล็กควรออกจากฝั่ง” การแก้รัฐธรรมนูญรอบนี้คือการออกเดินทางครั้งใหม่ของคนไทยทั้งชาติ เรืออาจจะโคลง คลื่นลมอาจจะแรง แต่เราต้องออกจากฝั่ง ถ้าอยากเห็นทะเลประชาธิปไตยที่กว้างใหญ่จริง ๆ รัฐธรรมนูญฉบับนี้ ถ้าเปรียบกับโทรศัพท์ คือ เครื่องเก่าที่อัพ IOS ไม่ได้ เพราะถูกล็อกไว้ อาจารย์สิริพรรณ นกสวน สวัสดี เคยกล่าวไว้ว่า “ก่อนทำประชามติ ประชาชนควรมีสิทธิรู้ว่า รัฐธรรมนูญฉบับใหม่จะยืนอยู่บนหลักการอะไร แก้แล้วจะดีกว่าเดิมอย่างไร” ถ้าเราไม่ให้ประชาชนรู้รายละเอียด ก็เหมือนเขียนเช็คเปล่าให้คณะผู้ร่าง เราไม่ควรปล่อยให้เกิด รัฐธรรมนูญกล่องสุ่ม การแก้รัฐธรรมนูญต้องไม่ใช่แค่ประชามติ แต่ต้องมี “การศึกษา-การสนทนา”ต้องไม่ใช่แค่ “การลงคะแนน” แต่ต้องมี “การเรียนรู้ร่วมกัน”พรรคเพื่อไทยเสนอแนวทางที่จับต้องได้จริงเพื่อให้การแก้รัฐธรรมนูญครั้งนี้ เป็นของประชาชนจริง ๆ

1.จัดตั้ง“สภาพลเมือง” เวทีของประชาชนที่หลากหลาย เลือกจากทุกเพศ ทุกวัย ทุกภูมิภาคให้เป็น “ภาพจำลองของประเทศไทย”สมาชิกจะได้รับข้อมูลจากผู้เชี่ยวชาญ แล้วร่วมกันคิด ร่วมกันพูด ร่วมกันเสนอ เป็นการใช้หลัก “ประชาธิปไตยแบบปรึกษาหารือ”ประเทศไอร์แลนด์ใช้วิธีนี้สำเร็จมาแล้วไม่ใช่แค่เรื่องเล็ก ๆ แต่เรื่องใหญ่ระดับชาติอย่าง สิทธิการใช้ชีวิตคู่ของเพศเดียวกัน หรือ สิทธิในการยุติการตั้งครรภ์ พวกเขาไม่ได้ทะเลาะ แต่พูดคุย ไม่ได้ดราม่า แต่ใช้ข้อมูลและสุดท้าย สังคมยอมรับผลลัพธ์นั้นร่วมกัน

2. สร้าง “คณะผู้เชี่ยวชาญ” เพื่อให้ข้อมูลเป็นกลาง ถูกต้อง ไม่บิดเบือนให้ประชาชนทุกคนเข้าใจข้อดีข้อเสียของแต่ละแนวทางเพราะรัฐธรรมนูญไม่ใช่เรื่องของการชนะแต่มันคือ “เรื่องของความเข้าใจร่วม”

3.แต่งตั้ง “ประธานที่เป็นกลาง” เพื่อคุมกระบวนการให้โปร่งใส ไม่เอนเอียง พูดง่าย ๆ คือเป็นกรรมการที่ไม่มีทีม ทำหน้าที่เหมือน “หัวหน้าห้องที่ไม่ลำเอียง”

4.ฝ่ายเลขานุการ ทีมงานที่คอยสนับสนุนการดำเนินการในทุกขั้นตอนตั้งแต่การติดต่อประสานงานไปจนถึงการจัดทำรายงานสรุป

5.เปิดพื้นที่เรียนรู้ทั่วประเทศ สร้างเว็บกลาง เปิดช่องยูทูบ จัด Podcast สรุปสาระรัฐธรรมนูญ แจกแผ่นพับ ส่งข้อมูลถึงทุกบ้านจัดกิจกรรม “รัฐธรรมนูญพูดได้” ให้โรงเรียน มหาวิทยาลัย และชุมชนร่วมเรียนรู้ “อย่าให้รัฐธรรมนูญอยู่แค่ในองค์กรการเมือง แต่ให้อยู่ในหัวใจคนไทยทุกคน” ประชามติควรเป็นสนามของความคิด ไม่ใช่สนามของทุน ฝ่ายไหนมีทุนมากกว่า ไม่ควรเสียงดังกว่าเพราะในระบอบประชาธิปไตย “ทุกเสียงต้องมีน้ำหนักเท่ากัน ไม่ว่ากระเป๋าหนักหรือเบา”การแก้รัฐธรรมนูญไม่ใช่แค่ “การเขียนใหม่”แต่มันคือ “การเรียนรู้ใหม่ของทั้งประเทศ” เราไม่จำเป็นต้องคิดเหมือนกัน แต่เราต้องสามารถพูดคุยกันได้

พรรคเพื่อไทยขอยืนยันอีกครั้งว่า เราคือ นักสู้ตัวจริง ในการแก้ไขรัฐธรรมนูญเพื่อประชาชน จะสู้เพื่อให้ได้มาซึ่งรัฐธรรมนูญของประชาชน เราจะสู้เพื่อคืนศักดิ์ศรีให้คนไทยทุกคน “ประเทศที่ยิ่งใหญ่ ไม่ได้เกิดจากรัฐบาลที่เก่งที่สุดเพียงอย่างเดียว แต่รวมถึงการที่ประชาชนกล้าออกเสียงและมีส่วนร่วมมากที่สุด รัฐธรรมนูญจึงต้องยึดโยงกับประชาชนให้มากที่สุด” นายอนุสรณ์ อภิปรายสรุป